Fitoterapia – czy zioła rzeczywiście leczą? Sposoby leczenia ziołami

Fitoterapia (ziołolecznictwo) jest to gałąź medycyny naturalnej odnosząca się do leczenia chorób przy pomocy ziół. Zwolennicy tej metody przekonują, że przyjmowanie ziół pod różną postacią i stosowanie ich zewnętrznie pomaga w leczeniu wielu chorób, z kolei według przeciwników zioła nie leczą, a stan zdrowia poprawić mogą jedynie produkty lecznicze. A jak jest naprawdę? Na jakie przypadłości zaleca się ziołolecznictwo? Odpowiadamy!

Preparaty ziołowe są łatwo dostępne i tanie. Rośliny nazbierać można zupełnie za darmo na łące lub w lesie i przygotować je w dowolny sposób. Nie dość, że mają naturalne pochodzenie, to w dodatku wykazują lecznicze właściwości i dobroczynny wpływ na organizm.

Fitoterapia – na czym polega?

Pojęcie to ma dwa różne znaczenia. Według pierwszego jest to gałąź medycyny i farmakologii zajmująca się poznawaniem właściwości roślin leczniczych i wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych lub przetworzonych surowców leczniczych ziół oraz ich zastosowaniem w profilaktyce i leczeniu chorób o różnorakim podłożu. Jest jeszcze drugie znaczenie, które odnosi się do dziedziny medycyny niekonwencjonalnej obejmującej leczenie różnych schorzeń ziołami.

Bezpieczeństwo i skuteczność ziołolecznictwa

Zioła bogate są w mikro- i makroelementy, a także witaminy i antyoksydanty. Ze względu na bogactwo składników leczniczych mogą wspomóc leczenie chorób, a także chronić przed ich rozwojem. Do ich przyjmowania często zalecają sami lekarze, ale jest jeden warunek – fitoterapia nie może być prowadzona na własną rękę.

Niektóre zioła mogą wpływać na wchłanianie zażywanych leków i osłabiać ich działanie, a przyjęte w nadmiarze wykazywać działania niepożądane. Ponadto mogą wzajemnie znosić swoje działanie lub reagować ze sobą, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia. W ziołolecznictwie znaczenie ma ilość ziół, a także sposób ich przyrządzenia. Szczególną ostrożność przy ich stosowaniu powinny zachować kobiety w ciąży i matki karmiące.

Najlepiej, by terapia z udziałem roślin odbywała się pod kontrolą lekarza. O radę w kwestii przyjmowania ziół zapytać można również specjalistę medycyny tradycyjnej lub farmaceutę.

Fitoterapia – jakie surowce zielarskie mają zastosowanie w fitoterapii?

Surowcem zielarskim określa się część rośliny, w której stężenie substancji czynnych jest największe. W przypadku niektórych roślin wartościowy jest tylko jeden typ surowca, z kolei u innych dwa albo i więcej. Do grona surowców zielarskich należą m.in.:

• cebula – podziemny pęd cechujący się skróconą łodygą i silnie zgrubiałymi w nasadach łuskowatymi liśćmi,
• korzeń – podziemna część rośliny,
• koszyczek – kwiatostan,
• liść – część rośliny, w której prowadzony jest proces fotosyntezy,
• owocnia – część owocu po usunięciu nasion,
• ziele – cała zielona część rośliny, obejmująca liście, łodygę i inne elementy,
• kwiatostan – skupienie pojedynczych kwiatów na łodydze,
• pączek – nierozwinięty pęd otoczony ochronnymi łuskami,
• kora – tkanka okrywającą gałązki drzew i krzewów,

i wiele innych.

Ziołolecznictwo – jak przyrządzać zioła?

Preparaty stosowane w ziołolecznictwie mogą przybierać różne formy. Za najpopularniejsze uchodzą takie jak:

• napar – surowiec zielarski zalany gorącą wodą, do której trafiają pochodzące z niego substancje czynne,
• nalewka – alkoholowy wyciąg z roślin,
• maść – półstała postać preparatu ziołowego przeznaczona do użytku zewnętrznego,
• kompres – zimny lub gorący okład przygotowany z naparu ziołowego,
• macerat – oleje roślinne z wyciągiem z surowca zielarskiego,
• tabletka – stała postać leku ziołowego,
• odwar – zalane wodą i gotowane przez krótki czas zioła,
• sok – otrzymywany ze świeżych owoców poprzez ich wyciśnięcie.

Na co mogą pomóc zioła?

Ziół, jakie można wykorzystać do leczenia przykrych dolegliwości lub w ramach profilaktyki różnych chorób, jest tyle, że nie sposób je wszystkie tutaj wymienić. Dlatego wybraliśmy takie, które cieszą się największym uznaniem zwolenników fitoterapii. Oto one:

• rumianek – ma działanie antyalergiczne, przeciwbakteryjne, bakteriobójcze i przeciwzapalne, wykazuje właściwości rozkurczające mięśnie gładkie, przyspiesza gojenie ran. Napar z rumianku sprawdza się na bezsenność czy dolegliwości żołądkowe, a stosowany zewnętrznie uśmierza świąd i niweluje zaczerwienienia.
• pokrzywa – obniża poziom „złego” cholesterolu, działa moczopędnie, zmniejsza objawy alergii, łagodzi ból, redukuje stany zapalne, obniża ciśnienie krwi. Pokrzywa pozytywnie wpływa na stan skóry, włosów i paznokcie, a także funkcjonowanie całego organizmu.
• melisa lekarska – wspomaga koncentrację i pomaga pamięć. Polecana jest osobom zmagającym się z problemem bezsenności, gdyż wypicie naparu z melisy przed snem działa uspokajająco, wycisza i łagodzi nadmierne pobudzenie, ułatwiając zaśnięcie i umożliwiając wysypianie. Dodatkowo ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
• dziurawiec – przypisuje się mu działanie antyseptyczne i antybiotyczne. Ze względu na właściwości ściągające sprawdza się w przypadku różnego rodzaju zmian skórnych. Polecany w schorzeniach dróg żółciowych i żołądka oraz przy kamicy żółciowej. Wykazuje właściwości przeciwdepresyjne i uspokajające, dlatego można go stosować jako wsparcie w leczeniu chorób o podłożu psychicznym.
• mniszek lekarski – działa przeciwcukrzycowo i moczopędnie, a także rozkurczowo i przeciwnowotworowo. Wspomaga odporność, pobudza trawienie i jest pomocny w leczeniu chorób skóry.
• babka lancetowata – zwiększa krzepliwość krwi i uszczelnia naczynia krwionośne, poprawia kondycję skóry. Z uwagi na wykrztuśne działanie zwalcza kaszel, a także pomaga w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych. Przyspiesza gojenie ran i podrażnień skóry.
• szałwia – pomaga zwalczyć nadmierną potliwość, ogranicza laktację oraz zmniejsza samoczynne wyciekanie mleka z piersi u kobiet karmiących piersią, działa przeciwzapalnie i ściągająco. Reguluje cykl miesiączkowy i poprawia trawienie, stanowi wsparcie w walce z infekcjami górnych dróg oddechowych oraz przeziębieniem.