Alergia na gluten – objawy, ile kosztuje badanie, gdzie boli brzuch?

Pszenica, jęczmień czy żyto, czyli zboża, to podstawowy składnik diety. W ziarnach zbóż znajduje się gluten będący mieszaniną białek roślinnych, który nadaje im smak oraz konsystencję. U niektórych osób spożycie glutenu lub sam kontakt ze zbożami staje się przyczyną występowania uciążliwych objawów i to nie tylko ze strony układu pokarmowego. Przypadłością, w której spożycie glutenu ma duże znaczenie, jest alergia na gluten. Czym jest alergia na gluten i jak się ją rozpoznaje? Odpowiadamy!

Alergia na gluten – co to?

Alergia na gluten, zwana też alergią na pszenicę, to uczulenie pokarmowe wywoływane przez określone alergeny. Wynika z nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego na gluten. Gluten jest jednym z najczęstszych (zaraz po mleku) alergenów pokarmowych.

Alergia na gluten jest nadal mało znana i rzadziej rozpoznawana niż alergia na białka nieglutenowe pszenicy. Może objawiać się reakcjami skórnymi oraz dolegliwościami ze strony układu pokarmowego i oddechowego. Szacuje się, że alergia na gluten dotyczy od 0,4 do 4% społeczeństwa (dla porównania: celiakia – 1%, nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – 6%).

Alergia na gluten – przyczyny

Mechanizm powstawania alergii na gluten jest inny niż w przypadku celiakii. W patogenezie tej przypadłości zasadniczą rolę odgrywają przeciwciała IgE. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) opublikowała listę z alergenami odpowiedzialnymi za alergię na pszenicę – jest ich 21. Do występowania objawów ze strony przewodu pokarmowego najczęściej przyczynia się alergen zwany gliadyną.

Jakie są objawy alergii na gluten?

Objawy alergii na gluten pojawiają się niedługo po jego spożyciu (od kilku minut do kilku godzin). Wśród możliwych objawów wymienia się:

• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – kurczowy ból brzucha, biegunka, nudności, wymioty;
• dolegliwości ze strony przewodu oddechowego – nieżyt nosa, wodnisty katar, skurcz oskrzeli, astma;
• dolegliwości skórne – pokrzywka, zmiany o typie atopowego zapalenia skóry;
• wstrząs anafilaktyczny.

Objawy mogą występować w różnych konfiguracjach, pojedynczo lub kilka jednocześnie, a ich nasilenie może być bardzo zróżnicowane. U części pacjentów spożycie glutenu w niewielkich ilościach nie powoduje żadnych istotnych objawów.

Warto też dodać, że przypadłość może mieć różny przebieg w zależności od wieku. Alergia na gluten u dzieci rzadko kiedy daje objawy ze strony układu pokarmowego czy oddechowego. Dla najmłodszych typowe za to jest atopowe zapalenie skóry.

Jak sprawdzić, czy ma się alergię na gluten?

Zacznijmy od tego, że należy zwrócić się po pomoc do lekarza, na początek pierwszego kontaktu i opowiedzieć mu o swoich objawach. Bardzo duże znaczenie w kontekście diagnostyki ma dokładnie zebrany wywiad z pacjentem. Na jego podstawie lekarz może wysnuć wstępne podejrzenia i zdecydować, jakie badania należy wykonać.

Nie istnieje badanie, które pozwoliłoby rozpoznać lub wykluczyć od razu wszystkie rodzaje alergii na gluten. W diagnostyce reakcji IgE-zależnych zastosowanie znajduje przede wszystkim oznaczanie swoistych pokarmowo IgE we krwi (sIgE). Dodatkowo przeprowadza się testy skórne punktowe oraz płatkowe. Jeśli którekolwiek z tych badań da pozytywny wynik i jednocześnie występują objawy, to można postawić jednoznaczną diagnozę.

Za wiarygodny test w diagnostyce alergii na gluten uznać można także dietę eliminacyjną. Polega ona najpierw na wyeliminowaniu, a następnie na ponownym wprowadzeniu uczulającego pokarmu.

Często konieczne jest różnicowanie celiakii, alergii na pszenicę i nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten. To trzy różne problemy, w których spożycie glutenu ma ogromne znaczenie. W pierwszym i trzecim przypadku leczenie obejmuje stosowanie diety bezglutenowej, natomiast alergię na gluten leczy się poprzez eliminację pszenicy.

Ile kosztuje badanie krwi na gluten?

Koszty diagnostyki na własną rękę są zależne od laboratorium, które wykonuje tego typu testy. Za ilościowe oznaczenie in vitro w surowicy krwi przeciwciał klasy IgE specyficznych względem alergenów pszenicy zapłacić trzeba ok. 50 zł. Z kolei za panel pokarmowy obejmujący 21 alergenów pokarmowych kosztuje od 200 zł wzwyż.

Gdzie boli brzuch przy nietolerancji glutenu?

Charakterystyczne jest przede wszystkim to, że dolegliwości bólowe pojawiają się niedługo po spożyciu pokarmu z glutenem. Uciążliwe objawy są bezpośrednio związane z żołądkiem. Występuje silny ból brzucha, zwykle w dolnej jego części. Towarzyszyć mu mogą wzdęcia i uczucie pełnego brzucha, który w dodatku może zwiększyć swój obwód. Brzuch przy alergii na gluten często jest też twardy i tkliwy na dotyk.